Από την Αυγή
Του Γιώργου Μαυρογιώργου*
Οι ειδήσεις και τα φεγγάρια του Αυγούστου
Ποιος είπε πως τον Αύγουστο απολαμβάνουμε τα αυγουστιάτικα φεγγάρια και πως δεν υπάρχουν ειδήσεις; Αν δε βγαίνουν, τις κατασκευάζουμε, όταν το θερινό τμήμα της Βουλής ψηφίζει σχέδιο νόμου που έχει προκαλέσει πολύ ισχυρές και ουσιαστικές αντιθέσεις. Το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ) φέρεται ότι, μετά από έρευνα στην Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, εντόπισε πανεπιστημιακούς που δεν υπέβαλαν βεβαιώσεις πρόσθετων αποδοχών με τη φορολογική τους δήλωση. Ο πρύτανης του πανεπιστημίου δεν έχει σχετική ενημέρωση. Ωστόσο, γνωστό ιδιωτικό κανάλι-συνδρομητής της κυβερνητικής προπαγάνδας κατά της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής και της αγωνιώδους προσπάθειας συλλογής εσόδων, λίγες ώρες μετά τη θεία λειτουργία και την περιφορά της εικόνας της Μεγαλόχαρης, κατασκεύασε και έβγαλε στον αέρα «είδηση»: Τριακόσιοι (ούτε ένας παραπάνω) πανεπιστημιακοί φοροφυγάδες! Στον χορό μπήκαν και άλλα κανάλια αλλά και συγκεκριμένες εφημερίδες. «Τυχαία είναι όλα αυτά; Δεν νομίζω». Αλήθεια, ποιο ήταν το αποτέλεσμα των θριαμβευτικών ανακοινώσεων για εντοπισμό φοροφυγάδων από άλλες επαγγελματικές ομάδες. Αν δεν απατώμαι, μιλούσαν για καρχαρίες!
Είναι φανερό ότι συγκεκριμένα δημοσιογραφικά γραφεία, λίγες μέρες πριν από την κατάθεση στη Βουλή του σχεδίου-νόμου για το ελληνικό πανεπιστήμιο, προσφέρουν τη συνδρομή τους στο υπουργείο Παιδείας, σε μια εκστρατεία ενός εντεινόμενου διασυρμού και δυσφήμισης των Ελλήνων πανεπιστημιακών και του ελληνικού πανεπιστήμιου. Η ανάδειξη της φοροδιαφυγής πανεπιστημιακών σε είδηση έρχεται να συμπληρώσει τη φαρέτρα της ισοπεδωτικής κυβερνητικής κριτικής που έχει ασκηθεί τελευταία. Η ιδεολογική διαχείριση της κοινής γνώμης είναι πρωταρχικής σημασίας υπόθεση, όταν επιλέγεται η προώθηση πολιτικών που καταργούν θεμελιώδεις δημοκρατικές αρχές στην οργάνωση, διοίκηση και στη λειτουργία του ελληνικού πανεπιστημίου. Το ελληνικό πανεπιστήμιο διεκδικεί τη δική του ουσιαστική μεταρρύθμιση. Αυτό που επιχειρείται, ωστόσο, είναι η θεσμοθέτηση ενός θανάσιμου εναγκαλισμού του πανεπιστημίου με τις δυνάμεις και τις λογικές της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς. Σε όλη αυτή τη διαδικασία, η φοροδιαφυγή δεν έχει θέση, μια και δεν είναι υπόθεση έρευνας, διδασκαλίας και διοίκησης. Ούτε είναι είδηση για την ημέρα της Παναγίας!
Γιατί δεν είναι είδηση;
Η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα δεν είναι είδηση μια και, χρόνια τώρα, το ζήτημα έχει αναδειχθεί και αναλυθεί εκτενώς ως ένα πολύ σοβαρό δομικό πρόβλημα του τρόπου με τον οποίο ρυθμίζονται και διεκπεραιώνονται οι σχέσεις και οι συναλλαγές ενός κράτους κοινωνικής αδικίας με τους φορολογουμένους. Αφορά και εμπλέκει σχεδόν το σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού: οι συζητήσεις αναφέρονται σε πρόσωπα που αναρριχώνται στην κορυφή της πυραμίδας του πολιτικού και πολιτειακού μας συστήματος (!) μέχρι τον περιπτερά και το μικρομανάβη. Πώς να εξαιρέσεις τους πανεπιστημιακούς από μια τέτοια υπόθεση; Έχει ενδιαφέρον ότι στην περίπτωση της φοροδιαφυγής των πανεπιστημιακών λέγεται η μισή αλήθεια: Οι πανεπιστημιακοί που αμείβονται από διάφορα προγράμματα (με αποζημιώσεις που δεν επιτρέπεται να ξεπερνούν το 100% των αποδοχών τους), μέσα από τις διαδικασίες της Επιτροπής Ερευνών, έχουν πληρώσει τον προβλεπόμενο φόρο. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για εκδοχή «μαύρου» χρήματος, χωρίς αποδείξεις. Πέρα από αυτά, η φοροδιαφυγή πανεπιστημιακών δεν είναι υπόθεση του πανεπιστημίου.
Γιατί δεν είναι πανεπιστημιακή υπόθεση;
Δεν μπορούμε να φορτώσουμε στο ελληνικό πανεπιστήμιο τη φοροδιαφυγή πανεπιστημιακών. Το ζητήματα που είναι στρατηγικής σημασίας για το πανεπιστήμιο είναι εάν εξασφαλίζεται δημόσια χρηματοδότηση της έρευνας, ποια είναι η ερευνητική πολιτική, με ποια κριτήρια και διαδικασίες γίνεται η κατανομή των κονδυλίων και των προγραμμάτων και ποια είναι τα αποτελέσματα των ερευνητικών ή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση θα μας ενδιέφερε να ξέρουμε όχι εάν πανεπιστημιακοί υπέβαλαν τις βεβαιώσεις πρόσθετων αμοιβών στη φορολογική τους δήλωση αλλά εάν και κατά πόσο εργάστηκαν και με ποια αποτελέσματα ( τα λένε «παραδοτέα» ). Κι αυτά τα ζητήματα είναι αρμοδιότητα αλλεπάλληλων οργάνων (Τομέα, Τμήματος, Επιτροπής Ερευνών, Συγκλήτου).
Έχει, ωστόσο, ενδιαφέρον να διευκρινιστεί ότι η συγκεκριμένη υπόθεση δεν φαίνεται να ξεκίνησε ως προγραμματισμένη δραστηριότητα του ΣΔΟΕ. Ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, λίγο πριν τη λήξη της θητείας του, λέγεται ότι «έστειλε» στον εισαγγελέα μια υπόθεση δαπανών για μετακινήσεις προσωπικού της Επιτροπής Ερευνών! Όταν πήρε τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, πιθανόν, να μην περίμενε ότι ο εισαγγελέας θα έδινε εντολή στο ΣΔΟΕ να «εγκατασταθεί» στην Επιτροπή Ερευνών του πανεπιστημίου που διοικούσε για χρόνια και να καταπιαστεί με τις λεγόμενες διασταυρώσεις. Άλλη ήταν η αίτηση συνδρομής προς τον εισαγγελέα και άλλο χαρακτήρα πήρε. Αυτές τις ημέρες δηλαδή διασύρεται το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μετά από πρόσκληση που απηύθυνε το ίδιο! Αυτό προσφέρεται για ένα καλό μάθημα: Δεν χρειάζεται το πανεπιστήμιο εισαγγελέα για ζητήματα για τα οποία διέθετε και διαθέτει θεσμικό πλαίσιο, όργανα και διαδικασίες. Δε χρειαζόταν δηλαδή να γίνει η εγκατάσταση του ΣΔΟΕ στην Επιτροπή Ερευνών για να αναδείξει τη φοροδιαφυγή πανεπιστημιακών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ως είδηση-διασυρμό. Οι πανεπιστημιακοί όταν υποβάλλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις δεν έχουν σχέση με το πανεπιστήμιο, μια και είναι, απλώς, φορολογούμενοι πολίτες. Με αυτή τους την ιδιότητα ανήκουν στην αρμοδιότητα των ΔΟΥ και του ΣΔΟΕ. Η σημερινή πρυτανεία, κάτω από τη βία της κατασκευασμένης είδησης-διασυρμού του Πανεπιστημίου, ουσιαστικά αναγκάστηκε σε έκδοση επίσημου Δελτίου Τύπου. Μήπως, έτσι, τελικά, ο εξουσιαστικός μηχανισμός καταφέρνει να δίνει κύρος στην «είδηση» που κατασκευάζει;
Για την ώρα, πάντως, ο πρώην πρύτανης μπορεί να χρεωθεί τον διασυρμό που υφίστανται οι πανεπιστημιακοί και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αλλά και η διοίκηση που ο ίδιος άσκησε. Η φοροδιαφυγή πανεπιστημιακών, πάντως, ούτε πανεπιστημιακή υπόθεση είναι ούτε είδηση είναι.
Τότε ποιες είναι οι ειδήσεις;
Δυο είναι, κατά τη γνώμη μας, οι σημαντικές ειδήσεις:
Η πρώτη έχει να κάνει με την υποδοχή και την πρόσληψη του όποιου θεσμικού πλαισίου προκύψει από την εκπτωτική διαδικασία του θερινού τμήματος της Βουλής. Δεν χρειάζεται ομόφωνη απόφαση της συνόδου των πρυτάνεων ή των Συγκλήτων ή των συνδικαλιστικών οργάνων για μη εφαρμογή του νόμου. Δεν είναι πρώτη φορά που δε θα εφαρμοστεί νόμος. Είναι η εισβολή του κοινωνικού στο θεσμικό εκείνη που προσδιορίζει τον βαθμό και την έκταση στην οποία εφαρμόζεται ένας νόμος. Μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν επιβάλλεται με νόμους.
Η άλλη είδηση είναι ότι διακυβεύεται σοβαρά η εκστρατεία για καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης. Η αλαζονεία της εξουσίας, η συγκυρία στην οποία κυριαρχεί σοκ και δέος όσο και η απουσία ουσιαστικών μεταρρυθμιστικών κυβερνητικών προτάσεων μάλλον, εμποδίζουν αυτούς που ασκούν πολιτική να αποφύγουν τις παγίδες αναδίπλωσης και υπονόμευσης των δεσμεύσεων και των εξαγγελιών τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι παγίδα που αξιοποιείται η φοροδιαφυγή ως όχημα διασυρμού του ελληνικού πανεπιστημίου με σκοπό ώστε να εξασφαλιστεί η κοινή γνώμη στην υπόθεση των επιχειρούμενων αλλαγών. Η σκανδαλολογία της φοροδιαφυγής δεν είναι όπλο για την άσκηση ιδεολογικής βίας σε βάρος των εργαζομένων, σε δύσκολους καιρούς Μνημονίου. Η φοροδιαφυγή είναι σοβαρό πρόβλημα που αναζητάει λύση με όρους και προϋποθέσεις κοινωνικής δικαιοσύνης. Δεν είναι εργαλείο διασυρμού θεσμών και εργαζομένων. Όσο η φοροδιαφυγή αξιοποιείται με στόχο τη διαπόμπευση δεν ευνοείται η καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης. Η είδηση, λοιπόν, είναι ότι η κυβερνητική εξουσία και τα ΜΜΕ «πουλάνε» πολύ φτηνά και την υπόθεση της ουσιαστικής μεταρρύθμισης του ελληνικού πανεπιστημίου και την υπόθεση της φοροδιαφυγής.
Αλήθεια, πως θα ήταν εάν κάναμε μια υπόθεση εργασίας, σύμφωνα με την οποία, οι σημερινοί πρωτεργάτες αυτών των σχεδιασμών να είναι και οι πρώτοι διδάξαντες στη φοροδιαφυγή; Φανταστείτε αυτοί που καταφεύγουν στο διασυρμό και τη δυσφήμιση του ελληνικού πανεπιστημίου, σήμερα, να είναι αυτοί που στο παρελθόν αξιοποίησαν με κυνικό τρόπο το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο του πανεπιστημίου για εξυπηρέτηση προσωπικών τους στρατηγικών! Κάνουμε την υπόθεση εργασίας ότι οι παραπάνω υποθέσεις εργασίας δε θα βγουν ως ειδήσεις.
Η σημερινή, πάντως, κυβέρνηση θα χρειαστεί να μην εξαντλείται σε πόλεμο κατά των πανεπιστημίων και κατά των πανεπιστημιακών. Οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις στο άμεσο παρελθόν προσέφεραν προστασία «νονών» σε επίορκους και ασύδοτους πανεπιστημιακούς που «εν ψυχρώ» καταχράστηκαν κοινοτικά κονδύλια. και χρέωσαν το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με καταλογισμό! Η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δεν τους προσφέρει πια μόνο προστασία.. Τους έχει διορίσει σε πολλές και περίοπτες θέσεις σημαντικών διοικητικών συμβουλίων. Κι ύστερα διεκδικεί να κερδίσει την υποστήριξη της κοινής γνώμης, τη μια με τη «φάρσα» της διαφάνειας και της διαύγειας, την άλλη με τη δυσφήμιση και το διασυρμό...
* Ο Γιώργος Μαυρογιώργος είναι καθηγητής στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Παν/μιο Ιωαννίνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου